28/12/08

Διδάσκοντας την «΄Εξοδο» από το νέο βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου

Γράφει «ο περαστικός»
.
Αμφισβήτηση των θαυμάτων, σύγχυση ανάμεσα στις θρησκείες και απλή κοινωνική προσέγγιση των γεγονότων. Αυτά θα πετύχει ο θεολόγος που θα θελήσει να διδάξει την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο βασιζόμενος μόνο στο νέο βιβλίο θρησκευτικών της Α΄ Γυμνασίου.
.
Μετά την περιγραφή των γεγονότων (που ευτυχώς γίνεται με την παράθεση αποσπασμάτων από το ίδιο το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης) οι συγγραφείς παραθέτουν μια ενότητα με τίτλο «Τα θαύματα στην Παλαιά Διαθήκη». Προσέξτε τι γράφουν:
.
Στις πολύ παλιότερες εποχές οι άνθρωποι έβλεπαν ως θαύµατα πολλά συµβάντα που για µας σήµερα είναι φυσικά: τις κινήσεις του ήλιου, του φεγγαριού και των αστεριών, τις αλλαγές του καιρού, το θάνατο. Ο κόσµος, συχνά, τους προκαλούσε όχι µόνο θαυµασµό και έκπληξη, αλλά και αγωνία και φόβο. Όλοι, λοιπόν, αποδέχονταν ότι ο κόσµος ήταν γεµάτος θαύµατα, χωρίς βέβαια να αναρωτιούνται τι ήταν φυσικό και τι όχι.
Και τα θαύµατα που περιγράφονται στις διηγήσεις της Παλαιάς ∆ιαθήκης σχετίζονται µε τον τρόπο που αντιλαµβάνονταν τον κόσµο οι άνθρωποι της εποχής της. Ότι δηλαδή ο Θεός κατοικεί στον ουρανό κι από κει κατευθύνει τη ζωή και το µέλλον του κόσµου. Όταν, λοιπόν, ο Θεός επενέβαινε στον κόσµο µε µια ενέργειά του, την αναγνώριζαν ως θαυµαστή, χωρίς όµως να θεωρούν ότι αυτή γκρέµιζε τους νόµους της φύσης.
Ούτε βέβαια αναρωτιόντουσαν αν κάτι τέτοιο ήταν φυσικό ή όχι. Για την Παλαιά ∆ιαθήκη δηλαδή τα θαύµατα ήταν εξαιρετικά συµβάντα, στα οποία οι πιστοί άνθρωποι αναγνώριζαν την παρουσία και τα έργα του Θεού. Το σπουδαιότερο απ’ όλα ήταν γι’ αυτούς η Έξοδος και η σωτηρία του λαού από την Αίγυπτο, όπου οι Ισραηλίτες αναγνώρισαν το Θεό ως ελευθερωτή και οδηγό τους. Πολλά συµβάντα πριν ή µετά την Έξοδο αναγνωρίστηκαν ως θαύµατα. Αιώνες µετά όλες αυτές οι διηγήσεις καταγράφηκαν µε στόχο όχι να περιγράψουν τι ακριβώς έγινε τότε αλλά να βροντοφωνάξουν την πίστη των ανθρώπων στη δύναµη του µοναδικού Θεού και να δώσουν το µήνυµα ότι δεν είµαστε µόνοι µας στον κόσµο. Γι’ αυτό κι εµείς που σήµερα διαβάζουµε τις διηγήσεις δεν έχει νόηµα να ψάχνουµε να βρούµε σ’ αυτές τι ακριβώς έγινε τότε, αλλά τι νόηµα είχαν για τη ζωή εκείνων των ανθρώπων τότε και τι φανερώνουν για το Θεό σε µας σήµερα.
.
Στις ερωτήσεις μετά από το μάθημα περιλαμβάνονται και οι εξής:
.
3. Σε ποια λάθη µπορεί να οδηγηθεί ένας σύγχρονος αναγνώστης που διαβάζει τις διηγήσεις της Εξόδου «κατά γράµµα», δηλαδή µε στόχο να καταλάβει τι ακριβώς έγινε τότε;

2. Οργανώστε µια επίσκεψη στη Συναγωγή της πόλης σας (αν υπάρχει) και συζητήστε µε το ραββίνο για τα έθιµα της γιορτής του Πάσχα.

.
Τώρα ας κάνουμε και εμείς μερικές ερωτήσεις στις συγγραφείς για τις ερωτήσεις τους. Αλήθεια ποια είναι η απάντηση στην ερώτηση 3; Ότι δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι ο Θεός άνοιξε θαυματουργικά την Ερυθρά θάλασσα; Και τότε αλήθεια πως πέρασαν οι Εβραίοι απέναντι; Και ο αιγυπτιακός στρατός τι απέγινε; Γιατί πνίγηκε; Και τι εννοεί ο ψαλμωδός όταν λέει «Ως εν ηπείρω πεζεύσας ο Ισραήλ» ή στην άλλη χριστουγεννιάτικη καταβασία «Έσωσε λαόν θαυματουργών Δεσπότης υγρόν θαλάσσης κύμα χερσώσας πάλαι»;
.

Όσο για την ερώτηση 2, δυστυχώς στην επαρχία δεν έχουμε Συναγωγή. Τι κρίμα! Θα χάσουμε την ευκαιρία να ακούσουμε το ραββίνο να μας διδάσκει! Αλλά κι αν είχαμε, μήπως με την ευκαιρία που θα μας έλεγε για το δικό του Πάσχα, να μας έλεγε και για τους προγόνους του που σταύρωσαν το Χριστό, τον οποίο αυτός δεν πιστεύει για Μεσσία; Όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί πριν το δικό μας χριστιανικό Πάσχα ακούμε στους ναούς ότι «Εβραίοι συνέκλισαν εν τω τάφω την Ζωήν». Α, ναι συγγνώμη. Πρέπει να τα καταργήσουμε αυτά τα αντισημιτικά τροπάρια. Αυτό το είχα ξεχάσει.
.
Ας σοβαρευτούμε. Η Παλαιά Διαθήκη έχει νόημα για εμάς και τους μαθητές μας ως παιδαγωγός εις Χριστόν. Δεν μας ενδιαφέρει ούτε τι πιστεύει ένας Εβραίος, ούτε τι θα μας έλεγε ο ραββίνος της Συναγωγής. Μας νοιάζει η θαυμαστή πρόνοια του Θεού που θαυματουργικά έσωσε τον Ισραήλ. Και μας ενδιαφέρει ότι ο διασώσας τον Ισραήλ εν ερυθρά θαλάσση είναι αυτός ο δικός μας Θεός και Κύριος. Καθώς και ότι «εν τη ερυθρά θαλάσση της Απειρογάμου Νύμφης εικών διεγράφη ποτέ...».

.
Που είναι η πατερική ερμηνεία της εξόδου; Που είναι τα τόσα τροπάρια της α΄ ωδής όλων των Κανόνων που εμπνεύστηκαν από την Έξοδο; Αντί αυτών οι συγγραφείς προτίμησαν το ”Go down Moses” των μαύρων της Αμερικής.
.
Κλείνουμε το άρθρο με δύο σύντομα αποσπάσματα από τις παρατηρήσεις θεολόγων εκπαιδευτικών που απεστάλησαν στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο από το Σύμβουλο Θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδας κ. Σιούλη Τριαντάφυλλο:
.
Σκόπιμο θα ήταν, επειδή εγκυμονείται στο μαθητή ο κίνδυνος να ερμηνεύσει όλα τα θαύματα της Παλαιάς Διαθήκης, και όχι μόνον, ως φυσικά φαινόμενα, να παρατίθενται και θαύματα που δεν ερμηνεύονται επιστημονικά, φυσικά, λογικά, ώστε να φανούν και τα όρια τόσο της επιστημονικής όσο και της θεολογικής αλήθειας.
.......................

Επίσης η παντελής έλλειψη ερμηνευτικών πατερικών κειμένων, τα οποία θα βοηθούσαν να δειχθεί η θεολογική αξία και το πνευματικό βάθος των ενεργειών των προσώπων της Π.Δ. αποτελεί σοβαρή έλλειψη
.
.
Ολόκληρη η Εισήγηση του κ. Σιούλη εδώ: http://ipeir.pde.sch.gr/educonf/2/10Thriskeftika/sioulis/sioulis.pdf

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΕΚΛΕΚΤΟ! ΜΠΡΑΒΟ! ΣΠΟΥΔΑΙΑ Η ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΚΑΤΑΠΤΥΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ!

Ανώνυμος είπε...

«Αμφισβήτηση των θαυμάτων, σύγχυση ανάμεσα στις θρησκείες και απλή κοινωνική προσέγγιση των γεγονότων». Ο πρόλογος σου τα περιλαμβάνει όλα! Προφανώς ή εμείς και όσοι συμφωνούνε μαζί μας (και είναι πολλοί) είμαστε τόσο ανόητοι ή όσοι διαφωνούνε τελικά έχουνε δίκιο. Αλλά ο τρόπος που διδάσκεται η Έξοδος των Εβραίων, προφανώς αυτά που περιγράφεις έχει σκοπό να πετύχει. Την πλήρη σύγχυση των μαθητών και την αμφισβήτηση των θαυμάτων.
Δεν είμαι Θεολόγος, αλλά δεν ερμηνεύονται αλλιώς παρά μόνο ότι απευθύνονται σε αλλόθρησκους μαθητές οι ερωτήσεις που έχουνε βάλει για μετά το μάθημα οι φωστήρες-σύμβουλοι του υπουργείου μας. Ή ότι είναι άθεοι με σκοπό την πνευματική αλλοτρίωση των μαθητών ή ότι είναι βαθιά άσχετοι με τα Θεολογικά θέματα (και ας πιστεύουν ότι δεν είναι).
Δεν θα μακρηγορήσω, παρά μόνο θα πω το εξής: για μένα δεν είναι θαύμα η αλλαγή των φυσικών νόμων από τον Θεό διότι πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό είναι πολύ εύκολο για Αυτόν. Αυτό που για μένα είναι θαύμα, είναι τα μαρτύρια και η μέχρι θανάτου αγάπη που είχανε οι Μεγαλομάρτυρες και οι Άγιοι της εκκλησίας μας για τον Κύριον μας και Θεό!!! Είμαι σίγουρος ότι οι ίδιοι που έχουνε γράψει το απαράδεκτο (να μην χρησιμοποιήσω άλλη λέξη που έγραψε ένας άλλος αναγνώστης) βιβλίο της Α’ Γυμνασίου σε καμία περίπτωση δεν θα θυσίαζαν την ζωή τους για οποιοδήποτε ιδανικό της ζωής τους ή αγαπητό τους πρόσωπο! Και όμως έχουμε χιλιάδες Μάρτυρες της εκκλησίας μας που για τον Θεό που ουδέποτε είδανε με τα μάτια τους, υπέφεραν πολλά δεινά στην ζωή τους για Αυτόν, και τέλος θυσιάστηκαν στο όνομα Αυτού! Μακάρι όλοι μας να παίρναμε παραδείγματα αυτούς και να τους ομοιάζαμε στο ελάχιστο στην ζωή μας! Αυτά είναι τα θαύματα που πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας και στους μαθητές μας!
Καλή χρονιά σε όλους!

Μπορείτε να δείτε τις προηγούμενες δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας πατώντας το Παλαιότερες αναρτήσεις (δείτε δεξιά)